Wat is burgerschap?
Burgerschap gaat over hoe we met elkaar samenleven. Hoe kan je actief en betrokken bijdragen aan de wereld van vandaag en morgen? En hoe ga je om met dat anderen anders zijn dan jij?
In Nederland zijn we hier heel vrij in, maar zeggen we wel dat iedereen zich minimaal moet gedragen volgens de basiswaarden van onze democratie: vrijheid, gelijkheid en solidariteit. Scholen hebben hier natuurlijk een belangrijke rol in, omdat zij die ideale oefenplaats kunnen creëren voor kinderen om deze aspecten van burgerschapseducatie te oefenen.
Whitepaper Burgerschap
Scholengemeenschappen en scholen zijn op dit moment volop bezig met het ontwikkelen van hun burgerschapsbeleid en -programma's. Om hierbij te helpen, hebben we twee hulpmiddelen ontwikkeld.
De eerste is een whitepaper over de burgerschapsopdracht en hoe Kleine Grote Denkers past binnen de kaders van SLO en de Onderwijsinspectie.
Het tweede hulpmiddel is een Burgerschapscanvas; bedoeld voor de werkgroep Burgerschap binnen de stichting of school om met elkaar gestructureerd het gesprek over burgerschap te kunnen voeren. Of als je hier met ons van gedachten over wil wisselen, neem contact op!
Waarom is burgerschapsvorming belangrijk?
Onze maatschappij wordt steeds pluriformer, dat wil zeggen: een maatschappij waarin steeds meer culturele en levensbeschouwelijke stromingen bestaan. Waarom is burgerschapsvorming belangrijk? is een relevante vraag in deze context. Burgerschapsvorming speelt hierin een cruciale rol. Niet alleen door immigratie, maar ook door technologie. Bijvoorbeeld (sociale) media die een steeds gewichtigere rol spelen, doordat ze via algoritmes ervoor zorgen dat je vooral de dingen te zien en horen krijgt waar jij ook zo over denkt. Dit zorgt ervoor dat er steeds meer en steeds grotere verschillen ontstaan tussen mensen. Tenminste, als we niet meer in staat zijn om deze verschillen te begrijpen of te willen begrijpen. De huidige samenleving met haar polarisering en radicalisering geeft wel aan dat dit het geval is.
Gelukkig heeft de overheid de wet over burgerschap in het onderwijs aangescherpt (in 2021), wat scholen zou moeten helpen om meer richting te geven aan hun burgerschapsvorming in het basisonderwijs. Maar hoe geef je hier concreet invulling aan?
Waarom is filosofie dé invulling van burgerschap in het basisonderwijs?
Een centrale vaardigheid om samen de wereld een stukje mooier te maken is het vermogen en de wil om de ander te begrijpen. Als we alleen maar begrepen willen worden en de ander onze wil willen opleggen – en de ander doet dit ook – is er geen mogelijkheid meer om met elkaar in gesprek te gaan. Zo wordt het steeds harder schreeuwen, omdat we steeds verder weg van elkaar staan.
Door te filosoferen leer je continu dingen van verschillende kanten te bekijken, je in te leven in de ander en over verschillen in gesprek gaan. Je leert jezelf kennen en begrijpen waarom anderen anders zijn. Als deze randvoorwaarden aanwezig zijn, is goed burgerschap een automatisch gevolg. Basisonderwijs speelt een belangrijke rol in het bevorderen van burgerschap bij kinderen.
Zo is de filosofieles (en zeker met de spellen van Kleine Grote Denkers) een oefenplaats voor burgerschap, waar kinderen met elkaar filosoferen over maatschappelijke thema’s zoals vrijheid, duurzaamheid of geluk. Nieuwsgierig naar hoe dit in de praktijk werkt in het basisonderwijs?
Waarom Kleine Grote Denkers?
De burgerschapswet is helder: zorg voor onderwijs dat op doelgerichte en samenhangende wijze kinderen laat oefenen met de basiswaarden van de democratie en sociaal-maatschappelijke competenties meegeeft om actief te kunnen bijdragen aan de wereld van morgen, gegeven dat ze dit moeten doen in een steeds pluriformere samenleving.
Ontdek het lesmateriaal
Kleine Grote Denkers is een methode waarbij kinderen structureel oefenen met basiswaarden en sociaal-maatschappelijke competenties.
Burgerschapsmonitor
Kleine Grote Denkers is een methode waarbij je op elk moment inzichtelijk hebt per klas wat de voortgang is per vaardigheid, om zo de effectiviteit van je burgerschapsonderwijs aan te tonen.
Meer over filosofie
Kleine Grote Denkers is een methode waarbij je doelgericht en samenhangend aan je burgerschapsonderwijs werkt, door met kinderen spelenderwijs te filosoferen over thema's uit de burgerschapsopdracht.
